यंदाचा जागतिक महिला दिन

काल या वर्षाचा जागतिक महिला दिवस साजरा झाला. या निमित्याने दूरदर्शन सह्याद्री चॅनेलवर एक सुरेख कार्यक्रम पहायला मिळाला. दरवर्षी दूरदर्शन सह्याद्री वाहिनीतर्फे हिरकणी पुरस्कार दिले जातात. शिवाजी महाराजांच्या काळात होऊन गेलेल्या हिरकणी या मातेने आपल्या तान्ह्या बाळापासून ताटातूट होऊ नये यासाठी रायगडाच्या तटावरून खाली उडी मारली होती. तिच्या स्मरणार्थ तिच्या नांवाने दरवर्षी वेगवेगळ्या क्षेत्रात कर्तृत्व गाजवलेल्या महिलांना हे पुरस्कार दिले जातात. या वर्षी हे पुरस्कार दि.२० फेब्रूवारी रोजी नऊ महिलांना एका खास समारंभात दिले गेले होते, त्या कार्यक्रमाची ध्वनिफीत जागतिक महिला दिनाच्या निमित्याने प्रक्षेपित केली गेली.

दहशतवादाविरुध्द जनजागृती करण्याबद्दल कविता करकरे, शवविच्छेदनाच्या क्षेत्रातील अग्रगण्य महिला डॉक्टर वसुधा आपटे, मतिमंद मुलांसाठी काम करणार्‍या कांचन सोनटक्के, प्रख्यात गायिका आणि अभिनेत्री फय्याज शेख, सामाजिक कार्यकर्त्या व लेखिका रेणू गावस्कर, आदिवासींच्या उत्थानासाठी काजळविहीर या खेड्यात काम करणार्‍या मंगला सिंग, उद्योजिका स्वाती पाटील, प्रसिध्द ज्येष्ठ नृत्यांगना माया जाधव आणि दहशतवाद्यांच्या हल्ल्याच्या वेळी दिवसरात्र त्या ठिकाणी राहून प्रत्यक्षदर्शी वृत्तांत देण्याचे काम करणार्‍या दूरदर्शन केंद्राच्या धडाडीच्या पत्रकार वर्षा अरोला या नऊ महिलांना सन २००८ चे हिरकणी पुरस्कार सह्याद्री वाहिनीतर्फे देण्यात आले.

कालच्या वर्तमानपत्रात जागतिक महिला दिनाचा उल्लेख होता, पण खास उल्लेख करण्यासारखे कांही विशेष माझ्याकडे येणार्‍या वर्तमानपत्रात दिसले नाही. लोकसत्तामध्ये प्रसिध्द कवी श्री. जगदीश खेबुडकर यांनी लिहिलेली मी आंतून बोलते आहे ही कविता दिली आहे. जन्माला येण्यापूर्वीच खुडली जाण्याची भीती वाटत असलेल्या स्त्रीजीवाचे आक्रंदन त्यात आहे. तिने असा आक्रोश केला आहे ...
"सारा निसर्ग पिसारा, इवल्याशा, डोळ्यांत भरून घ्यायला मी उत्सुक आतुर अधीर!
मग माझ्या जन्मदात्यांचा मेंदू, का बधिर?
पुरुषाला स्त्री हवी, ही सुसंगती तरी माता पित्याला मुलगी नको, ही विसंगती!
कां, का?
जन्माला येण्यापूर्वी माझ्या नरडीला नख लावणारे हे माझे मारेकरी.. जल्लाद!
आईवडिलांच्या रूपांत सल्ला घेताहेत, विज्ञानाचा! .....
मी आतून बोलते, आईच्या कुसण्यातून! मला बाहेर येऊ द्या. मला बाहेर येऊ द्या!" ....

जागतिक महिलादिनाच्या दिवशी असे नकारात्मक विचार ( त्यात सत्याचा भाग असला तरी) मला तरी विसंगत वाटले.
या वर्षी मराठी ब्लॉगविश्वात मला स्त्रीदिनानिमित्य कुठल्याच महिला लेखिकेने कांही लिहिलेले सापडले नाही. बहुतेकजणींनी आपापल्या पानांवर पाककृती किंवा असेच कांहीसे लिहिले आहे. 'भविष्याच्या अंतरंगात' या एका पुरुषाने चालवलेल्या ब्लॉगवर '८ मार्च जागतिक महिला दिन' या मथळ्या खाली
"यानिमित्याने आपल्या कार्यक्षेत्रात उत्तुंग यश प्राप्त केलेल्या सावित्रीबाई फुले , मदर टेरेसा, इंदिरा गांधी, कल्पना चावला, मेधा पाटकर, किरण बेदी यांना प्रणाम." एवढेच लिहिले आहे तर 'मराठा इतिहासाची दैनंदिनी' या दुसर्‍या एका ब्लॉगवर "८ मार्च १६७० - पुरंदरच्या तहात गमावलेला पुरंदर-वज्रगड निळोपंत मुजुमदारांनी छापा घालून मोगलांकडून कब्जा केला." अशी ऐतिहासिक माहिती दिली आहे.

एका लेखकाने एकाच वेळी दोन संकेतस्थळांवर या दिवसानिमित्य एक चर्चा सुरू केली. त्यावर आलेल्या बहुतेक प्रतिसादात स्त्री व पुरुष यांतील फरक आणि त्यांचे परस्पर संबंध यावरच भर दिला गेला. त्यात सुप्रसिध्द अमेरिकन लेखक ऑस्कर वाइल्ड याचा एक सुविचार वाचायला मिळाला. तो असा आहे.
" Between men and women there is no friendship possible. There is passion,
enmity, worship, love, but no friendship." -Oscar Wilde
" स्त्री व पुरुष यांमध्ये उत्कट प्रेम, द्वेष, भक्तीभाव, हाडवैर वगैरे इतर कसलीही भावना निर्माण होऊ शकेल, पण मैत्री होणे कदापि शक्य नाही."
वाइल्डमहाशयांना यातून काय सुचवायचे आहे ?