दोन रूपे एका चित्रात

स्त्री ही क्षणभराची पत्नी आणि अनंतकाळाची माता असते असे एक जुने सुवचन आहे. आज कदाचित परिस्थिती थोडी बदलत चालली आहे. पण या दोन्ही होण्याच्या आधीच ती कन्या, भगिनी, भाची, पुतणी वगैरे झालेली असते, कधी कधी तिला आत्या किंवा मावशीपदही मिळालेले असते. लग्नानंतर ती लगेच मामी आणि काकू बनते आणि कालांतराने आजी, पणजी वगैरे होण्यापर्यंत तिचा प्रवास चालत असतो. त्याबरोबर शेजारी, सहकारी, प्रतिस्पर्धी, शिक्षिका, गायिका, अभिनेत्री, खेळाडू वगैरेसारख्या असंख्य भूमिकांमधून तिचे विश्वरूपदर्शन आपल्याला घडत असते. एका कुशल चित्रकाराने त्यातली दोन रूपे एकत्र करून आपले कौशल्य दाखवले आहे. एक मुग्ध युवती आणि विचारात गढलेली वृध्द स्त्री अशी दोन्ही रूपे या एकाच चित्रात साठवली आहेत. मग तिला वाटल्यास पत्नी आणि माता म्हणा किंवा आई आणि आजी असे नांव द्या. त्यांच्या वयातील फरक दाखवण्यासाठी या कृष्णधवल चित्रात मी थोडी रंगसंगती केली आहे. एरवी अनेक लोकांना त्यातली एकच आकृती दिसते आणि दोन माणसांना त्या वेगवेगळ्या दिसल्या तर त्यावर वाद होतो.

हे चित्र मी पूर्वीसुध्दा अनेक वेळा पाहिलेले आहे. काल महिलादिनाच्या संदर्भात आणखी एका पुरुष लेखकाने लिहिलेल्या ब्लॉगवर ते टाकलेले दिसले.