***** कल्याणम् (भाग १ ते ६)

***** कल्याणम्

(ही मालिका कधीच संपून विस्मरणात गेलेली असल्याने या गोष्टीचे फारसे औचित्य राहिलेले नाही. आधी सहा भागात लिहिलेली ही गोष्ट मी आता एकत्र आणली आहे.)

अलीकडे मी टेलीव्हिजनवर एक मराठी मालिका पहात असे. चाकोरीबाहेरच्या आणि काहीशा अवास्तव अशा तिच्या कथाभागात चमत्कार, भुताटकी, करणी, कुंडली, भविष्यवाणी असले अतार्किक प्रकार नव्हते, अवास्तव वाटणा-या व्यक्तीरेखासुध्दा सपाट किंवा उथळ वाटत नव्हत्या. त्यांच्या अंगात वेगवेगळ्या प्रमाणात असलेले गुणदोष एकमेकांशी सुसंगत वाटायचे. रोज मिळणारे धक्के सुसह्य असायचे. घरातले चित्रण दाखवणारे सेट्स उघडउघडपणे कृत्रिम वाटत नव्हते. अशा कारणांमुळे ही मालिका एका बाजूने कुठे तरी वास्तवाला धरून चालली आहे असे वाटत होते. आजारपणामुळे गेला आठवडाभर मी टीव्ही पाहू शकलो नाही. त्यापूर्वी तिची कथा एका टप्प्यावर येऊन उत्कंठेच्या शिगेला (क्लायम्रक्सला) पोचली होती. अंथरुणावर पडल्या पडल्या आता पुढे काय होईल याचा विचार करता करता माझ्यापुरती मीच त्या मालिकेची सूत्रे हातात घेतली आणि माझ्या कल्पनेनुसार तिचा शेवट करून टाकला. असा हा एक प्रयत्न ......

(प्रत्यक्षात ही मालिका पुढे चाललेली आहे. फक्त मी तिचा शेवट असा केला आहे.)

---------------------------------------------------------------------------------------
भाग १

प्रेमा आपल्या खोलीत पुस्तक वाचत बसली आहे. मनूकाकू चहाचे दोन कप घेऊन येतात.
"हा घे बाई चहा. आणि ही चिन्नी उठली नाही का अजून?"
"तिला रिकामटेकडीला काय उद्योग आहे? लोळत पडली असेल!"
"जरा तिला बघतीस का? तिच्यासाठी पण चहा आणला आहे मी, आता मला हे जिने चढणं उतरणं जमत नाही गं. लगेच गुढगे ठणके मारायला लागतात. जरा बघ ना!"
"आई तू पण ना! बघू, माझा चहा पिऊन झाला की मी बघते महाराणी काय करताहेत ते!"
आपला चहा पिऊन झाल्यावर चहाचा कप हातात घेऊन प्रेमा गॅलरीत जाते. चिन्मयी गादीवर अस्ताव्यस्त पडलेली असते. तिला गदागदा हलवत प्रेमा म्हणते, "उठा उठा चिन्नूताई, सारीकडे उजाडले, डोळे तरी मिटलेले, अजूनही, अजूनही।।
बोटाने तिचा एक डोळा उघडायचा प्रयत्न करते. पण चिन्मयी त्यालाही प्रतिसाद देत नाही. घाबरलेली प्रेमा खाली येऊन स्वातीकडे जाते, "अगं, ही चिन्नी बघ कसं तरी करते आहे. खरं तर कसली हालचालच करत नाहीये!"
"असं का? अगं, आता एक नवीन नाटक सुरू केलं असेल तिनं! आपण तिच्याकडे लक्ष दिलं तर ती लगेच डोक्यावर चढून बसेल. तू लक्षच देऊ नकोस, तीच कंटाळेल, कंटाळेल आणि मुकाटपणे उठेल बघ थोड्या वेळानं."
"पण मग मी आईला काय सांगू?"
"म्हणावं, तिनं प्यायला चहा आणि तू लाग आपल्या कामाला."
---------------------------------------------------------------------

सर्वांसाठी ब्रेकफास्ट तयार करून ठेवल्यावर मनूकाकू जेवणाचे डबे भरायच्या तयारीला लागलेल्या असतात. घरातले एक एकजण येऊन कांदेपोहे खाऊन पुढच्या कामाला लागत असतात. काकू प्रेमाला विचारतात, "चिन्नी खाऊन गेली का गं?"
"नाही अजून. मी बघते हं."
या वेळी प्रेमा आपण होऊन माडीवर जायला निघते तेंव्हा स्वाती तिला अडवते, "अगं कशाला उगीच चढ उतर करतेय्स? ती केंव्हाच तिच्या त्या कोमू की ढोमू तिच्या कडे गेलीय्."
"काही खाल्यापिल्ल्याशिवाय?"
"कुठल्यातरी हॉटेलात जायचं त्यांचं ठरलं असेल आधीपासून. ती कुठे आपल्याला सांगते?"
"असेल बाई, तिचा काही नेम सांगता येत नाही. महा नाटकी आणि पक्की आतल्या गाठीची!"
---------------------------------------------------------
प्रशांत टेबलावर नाश्ता करत बसलेला असतो.
कौमुदी धावत पळत आत येते. "चिन्ने, चिन्ने, काय करते आहेस?"
प्रेमा, "अगं, ती तर तुझ्याचकडे गेली आहे."
"नाही "
"मग त्या ऋषीकडे गेली असेल." पुढे येत स्वाती म्हणते.
"ते शक्य नाही."
स्वातीला बाजूला सारून कौमुदी धडाधडा जिना चढून वर जाते. तिला पाहून प्रशांत उठतो आणि तिच्या मागे जातो.
"प्रशांतदादा!!! लवकर ये!!!" कौमुदी किंचाळते. दोघे मिळून चिन्मयीला उचलून खाली आणतात. काय झाले आहे ते पहायला दोन्ही काका काकू वगैरे सगळे बाहेर येतात.
"आपल्याला एक सेकंदसुध्दा वाया घालवता येणार नाही. चल..." कौमुदी धापा टाकतच बोलते. वरुणकाकांना हातानेच बाजूला करत चिन्मयीला घेऊन दोघेही बाहेर जातात. दारात रिक्शा उभीच असते. तिच्यात बसून वेगाने चालले जातात.
"हे काय चाललंय?" वरुण ओरडतात
"एक नवीन नाटक सुरू झालेलं दिसतंय्." स्वाती सांगते, "अहो पाहिलंत ना, ही कौमुदी बाहेर रिक्शा थांबवून आत आली हेोती आणि प्रशांतसुध्दा तयार बसला होता. तीघांनी मिळून सगळं ठरवून केलं असणार.
"अगं, मघाशी तू तर म्हणालीस चिन्नी कोमूकडे गेली आहे." मनूकाकू विचारतात
"बहुधा तिनं नुसतं तसं दाखवलं असेल आणि हळूच पुन्हा वर जाऊन बसली असेल." स्वाती
"महा नाटकी कुठली!" प्रेमा
पण हे पहात असतांना किशोर अस्वस्थ झाले आहेत. म्हणाले, "नाही दादा, मला तसं नाही वाटत. मी चौकशी करून येतो."
"हो भावजी, मलासुध्दा चिन्नी ठीक वाटली नाही. मी येते तुमच्याबरोबर" मनूकाकू.
"कुठे निघालात तुम्ही आणि तिला कुठे शोधणार आहेस?" वरुण
"सध्या तरी आपल्याला सुभाषकडेच जावे लागेल. त्यालाच कदाचित माहीत असेल." किशोर
"त्याचं नाव सुध्दा नको काढूस माझ्यापुढे. मला तर त्याचं तोंड बघायची इच्छा नाही." वरुण
"अहो ते डॉक्टरकाकाही त्यांच्याच नाटकात भागीदार आहेत ना? सगळे मिळून कुठेतरी खिदळत बसले असतील आणि आपल्याला हसत असतील" स्वाती
"ठीक आहे. मग आपण त्यांना लगेच रेड हँडेड पकडू आणि त्यांचे दात पाडून त्यांच्या घशात घालू. चल मी येतो तुझ्याबरोबर." वरुण
"अहो बाबा, तुम्ही आताच नाही म्हणाला होतात ना?" स्वातीच्या वाराचा उलट परिणाम झालेला दिसतो. त्यामुळे ती वैतागली आहे. पण आता उपयोग नाही. दोघे भाऊ बाहेर चालले जातात.
------------------
(क्रमशः)
-----------------------------------------------------------------
***** कल्याणम् (भाग २)

वरुण आणि किशोर सुभेदार हे दोघे भाऊ डॉक्टर सुभाष यांच्या दवाखान्यापर्यंत पोचले आहेत. दाराशीच कम्पौंडर गाडगीळ गोंधळलेल्या मुद्रेने उभे आहेत. या दोघांना पाहून म्हणतात, "अहो, डॉक्टरसाहेबांना एक फोन आला होता. त्यांनी नुसता रिसीव्हर कानाला लावला आणि तो खाली आपटून ते उठले, गाडी स्टार्ट केली आणि तुफान स्पीडने चालले गेले. मी आणि इथले पेशंट्स नुसते पहात राहिलो."
"कुठे गेले असतील? आणि कशाला?" किशोर
"माहीत नाही. पण बहुधा तुमच्या चिन्मयीसाठीच .."
"कुठल्या हॉटेलात?" वरुण
"अहो हॉटेल काय म्हणताहात् ? हॉस्पितळात .. ते त्या आयुष क्नीनिकमध्ये ते जातात"
"ते आणिक कुठे आहे?" किशोर
"तुम्हाला माहीत नाही? आता कमाल झाली. गॅलॅक्सी मॉलला वळसा घालून उजवीकडे वळलात की थोड्या अंतरावर डावीकडे एक रस्ता जातो. तिथं आहे ते."
"चला, आता तिथे जाऊन गाठूया त्यांना." वरुण
--------------------------------------------------------------------------------------

आयुष क्लीनिकमध्ये गेल्यावर तिथल्या रिसेप्शनिस्टला किशोर विचारतो, "चिन्मयी सुभेदार .. "
"आत आहेत"
"ती कशी आहे?" किशोर
"तिला कसली धाड भरली आहे? ती आत कुठे आहे? तिची ती मैत्रीण, भाऊ आणि तो डॉक्टरडा?" वरुण ओरडतो
"सगळे आहेत, पण तुम्ही कोण?"
"तिचे काका, हे लोक कुठे बसले आहेत?" वरुण अधिक जोरात ओरडतो
"हे पहा हे हॉस्पिटल आहे. इथे दंगा करायचा नाही. सिक्यूरिटी ... यांना इथून आधी बाहेर घेऊन जा."
"अहो पण, माझं ऐका .." किशोर तिला शांत करायचा प्रयत्न करतो. त्याच्याकडे दुर्लक्ष करत रिसेप्शनिस्ट म्हणते
"सिक्यूरिटी, इन्स्प्क्टर शिंत्र्यांना सांगा की त्यांना काय विचारायचं आहे ते यांना विचारून घ्या म्हणावं."
-------------------------------------------------------------------

प्रचंड घाईघाईत असलेले डॉक्टर सुभाष तेवढ्यात आतून बाहेर येतात. किशोर त्यांना हाका मारतो, पण त्या न ऐकता ते गाडीत बसून चालले जातात.
"काय माजलाय् बघ हा!" वरुण
"त्याला धक्के मारून घराबाहेर ढकलून दिल्यावर तो कशाला आपल्याकडे येईल?"
थोड्या वेळाने पोलिस इन्स्पेक्टर शिंत्रे बाहेर येतात. हातातल्या कॅमे-यामधून तिथल्या सगळ्या हालचाली टिपून घेत असलेला एक वार्ताहर त्यांच्यासोबत येत आहे.
शिंत्रे, "बोला काका, चिन्मयीला काय केलंत?"
"आम्ही कुठं काय केलं? तिचीच नाटकं चालली आहेत" वरुण
"असं होय्? म्हणून तिची ही कंडीशन झालीय्?
"अहो ती कशी आहे?" काकुळतीला आलेला किशोर
"तशी जीवंत आहे, पण तिचं काही खरं नाही."
"म्हणजे?"
"तुम्हाला खरंच काही माहीत नाही की तुम्ही नाटक चालवलंय्? तुम्हाला हे महाग पडणार आहे हां."
"खरंच आम्हीही गोंधळात पडलो आहोत हो." किशोर
"असंच दिसतंय्, चला देशमाने, आपण घटनास्थळावर जाऊ. तिकडे लगेच पोचायला पाहिजे."
"म्हणजे?"
"सुभेदार वाडा, येताय्?"
---------------------------------------------------------------------

सुभेदारवाडा यायच्या थोडे अंतर आधीच इन्पे.शिंत्रे दोघा भावांना जीपमधून खाली उतरवतात आणि सांगतात, "आम्ही पुढे जाऊन चौकशीची थोडीशी सुरुवात करतो. तुम्हाला यायला पाच मिनिटं लागतील तोंवर आम्हाला तुमच्या घरच्यांना काही तरी विचारायचं आहे."
दोन कॉन्स्टेबल आणि वार्ताहराला घेऊन वाड्यात आल्याआल्या इन्स्पेक्टर शिंत्रे सांगतात, "एक महत्वाची चौकशी करण्यासाठी आम्ही इथे आलो आहोत."
"कसली? काय झालं?" स्वाती
"ते आम्ही विचारणार आणि तुम्ही सांगायचंय्"
"आत्ता घरात कोणी पुरुष माणूस नाही. तुम्ही नंतर या हं."
"तुम्ही चांगल्या शिकल्यासवरल्या दिसता, नोकरी वगैरे करता ना? आम्हाला थोडी माहिती द्यायला तुम्हाला काय हरकत आहे?"
"कसली?"
"हेच. आज सकाळपासून घरात काय काय झालं?"
"काय व्हायचंय्? रोजच्यासारखं नेहमीचंच चाललंय्?"
"काहीसुध्दा वेगळं नाही?"
"काही नाही. उठलो, चहा प्यालो, आंघोळी केल्या वगैरे वगैरे.."
"तुमची पुरुष माणसं कुठं आहेत?"
"ती गेली कामावर"
"एक कॉलेजमधला पोरगा आहे ना, तो कुठं आहे?"
"बाहेर गेलाय्. त्यानं काही केलं का?"
"आणि ती छोकरी, चिन्मयी की कोण? ती कुठे आहे?"
"तिच्या मैत्रिणीकडे गेली आहे."
"तिनं सकाळी काही वेगळं केलं का?"
"काही नाही. सकाळी उठली, तोंड धुतलंन्, चहा प्याली, हो ना गं प्रेमा?"
"बरं, तिला भेटायला इथे कोणी आलं होतं का?"
"नाही."
"अगं, असं काय करते आहेस स्वाती? ती कौमुदी नव्हती का आली?" मनूकाकू उद्गारल्या.
"हां, पण ती बहुतेक दरवाजातच चिन्मयीला भेटली असेल, म्हणून नाही सांगितलं." स्वाती
तोपर्यंत वरुण आणि किशोर वाड्यावर येऊन पोचतात. त्यांना आत येतांना पहात शिंत्रे उद्गारतात, "काय मजा आहे पहा. या घरातली माणसं वेगवेगळ्या दिशांना बाहेर जातात आणि नेमकी एकाच ठिकाणी जाऊन पोचतात."
"म्हणजे?" वरुण
"अहो या स्वातीताईंनी सांगितलं की तुम्ही रोजच्यासारखे आपापल्या कामाच्या ठिकाणांवर गेला होतात. मग ते सोडून तुम्ही दोघं त्या क्लिनिकपाशी काय करत होतात? आणि तुमची पोरंसुध्दा नेमकी तिथेच कशी गेली होती? सांगा."
"धडधडीत खोटं बोलतीय् ती. काय गं स्वाती? असं का सांगितलंस?" वरुण
"आता तुम्ही कुठं गेला होतात ते मला काय माहीत? तरी मी यांना सांगत होते की पुरुष माणसं घरात नाहीय्त. ते ऐकायला तयार नव्हते म्हणून मला जसं वाटलं तसं मी सांगितलं." स्वाती
"बरं, तुमची चिन्मयी तरी तिच्या मैत्रिणीबरोबर नेहमीसारखी हंसतखिदळत बाहेर पडली होती ना?" शिंत्रे
"नाही हो, कौमू आणि प्रशूंनी तिला उचलून बाहेर नेलं होतं. म्हणून तर आम्ही तिला शोधत तिथं आलो होतो." किशोर
"हे असलं सगळं रोज तुमच्या घरात घडतं कां हो? यांना त्यात काही वेगळं वाटलंसुध्दा नाही, म्हणून म्हणतो." शिंत्रे
"अगदी असंच नसेल, पण आमची चिन्मयी काही काही वेळा नाटकं करत असते, आपली गंमत म्हणून. ते सगळं तुम्हाला कुठं सांगायचं!" स्वाती
"तिचा काही नेम सांगता येत नाही. महा नाटकी आणि पक्की आतल्या गाठीची आहे ती!" प्रेमा
"प्रेमाताई तुम्ही बोललात ते बरं झालं. आता तुम्हाला एक दोन प्रश्न विचारायचेय्त. पण एक गोष्ट पक्की लक्षात ठेवा. आता या वेळी जर तुम्ही खरं खरं सांगितलं नाहीत तर तुम्ही एकट्या फासावर लटकणार आहात."
"काय?"
"हेच. आत्ता जर तुम्ही लपवाछपवी केलीत तर तुम्हाला फाशीची शिक्षा होऊ शकते." करड्या आवाजात शिंत्रे बोलतात.
प्रेमा हादरते. रडायला लागते. आईच्या कुशीत शिरते. मनूकाकू म्हणतात, "असं काय घाबरवताहात हो माझ्या पोरीला? किती लहान आहे ती?"
"अहो, तिनं काय केलंय?" वरुण
"चिन्मयीचा खून. निदान खुनाचा प्रयत्न तरी!" इन्स्पेक्टर शिंत्रे
-------
(क्रमशः)
-----------------------------------------------------
***** कल्याणम् (भाग ३)

"एवढ्याशा पोरीनं खुनाचा प्रयत्न केलाय् म्हणता, शुध्दीवर आहात ना?" वरुण ओरडतात.
"वरुणराव, आधी तुम्ही भानावर या. तुमच्याच घरातली एक मुलगी आज मृत्यूच्या दारात उभी आहे याचं गांभीर्य ओळखा." शिंत्रे
"म्हणून काय तुम्ही या चिमुरडीवर आळ घेणार?"
"छे, छे, उलट या प्रकरणात तिचा नाहक बळी जाण्याची शक्यता मला दिसते आहे म्हणून मी तुम्हाला सावध करतो आहे."
"म्हणजे?"
"जाऊ दे, या घरातला कर्ता पुरुष म्हणून मी तुम्हाला काही साधे प्रश्न विचारतो त्यांची उत्तरे घरातल्या कोणीही दिली तरी चालेल. आता नसतील द्यायची तर तुम्हालाच ती पोलिस कचेरीत येऊन द्यावी लागतील."
"विचारा."
"तुम्ही स्वतः चिन्मयीला चालतांना बोलतांना शेवटचं केंव्हा पाहिलं आहे?"
"काल रात्री जेवायच्या वेळी."
"त्यानंतर तिनं काय केलं?"
"थोड्या वेळानंतर झोपायला गेली."
"कुठे? मला ती जागा दाखवा."
वरुण इन्स्पेक्टरांना मुलांच्या राहण्याच्या खोलीत घेऊन जातात.
"इथल्या कुठल्या बिछान्यावर ती झोपली होती?"
"अलीकडे ती माडीवरच्या गॅलरीत झोपते, तिकडे ती झोपायला गेली." प्रेमाने माहिती पुरवली.
"मला ती जागा दाखवा."
सगळे जिना चढू लागतात. वरच्या पायरीवर आल्यावर शिंत्रे थांबून म्हणतात, "इथून सगळी गॅलरी दिसते आहे. आज तिथे काय घडलं याच्या खुणा इथे दिसत आहेत. इथे उभे राहून वाटले तर त्या पाहून घ्या. पण आता या पायरीच्या पलीकडे कोणीही जायचे नाही. हवालदार, इथे दोरी बांधून सील लावा आणि पहारा करा. आमची टीम येईल, फोटो काढेल, बोटांचे ठसे घेईल, पंचनामा करून इथल्या महत्वाच्या वस्तू ताब्यात घेईल. आता खाली जाऊन बोलू या."
"तुमच्या घरात रोज सकाळी सगळे लोक चहा पितात ना?"
"हो"
"आज सकाळी चिन्मयीनं चहा घेतला?"
शांतता
"तिनं घेतला असं मी मघाशी ऐकलं. तिनं तो कुठे बसून घेतला? म्हणजे ती खाली आली होती की चहा तिच्याकडे पाठवला गेला होता?"
शांतता
"ठीक आहे. त्या गॅलरीत एक चहाचा कप आहे. त्याचं निरीक्षण केल्यावर त्यातला चहा केंव्हा बनवला होता ते आमचे तज्ज्ञ सांगतील आणि तो कप तिथे कोणी नेला होता हे त्या कपावरच्या बोटांच्या ठशावरून समजेल आम्हाला."
"इतक्या भानगडी कशाला? चिन्मयीसाठी प्रेमाच चहा घेऊन वर गेली होती हे सगळ्यांना माहीत आहे. कोणी सांगत का नाही आहे? बहिणीला चहा नेऊन देणं हा गुन्हा आहे का?"
"मुळीच नाही. बरं, इतक्या प्रेमानं तुमची प्रेमा चहाचा कप घेऊन गॅलरीत गेली ...... आणि तिथं जाऊन तिनं काय केलं?" करड्या आवाजात शिंत्रेनी विचारलं.
"मी काही केलं नाही.... आधीच.... आपणच... " भीतीने थरकाप झालेली प्रेमा तोंडातल्या तोंडात पुटपुटत होती.
"आधीच काय? आपणच काय?" शिंत्रे विचारतात, पण स्वातीचे वटारलेले डोळे पाहून प्रेमा चुप्प बसते.
"ठीक आहे. प्रेमानं काही केलं नाही. पण चिन्मयीनं काय केलं? प्रेमानं तिथं काय पाहिलं?"
"आई, मी सगळं स्वातीला सांगितलं आहे गं"
"अहो आधीच चिन्मयी आपणहूनच उठली होती. तिनं प्रेमाशी छान गप्पा मारल्या. आज मैत्रिणींबरोबर बाहेर जाऊन ती खूप मज्जा करणार होती म्हणून ती छान मूडमध्ये होती. हो ना ग प्रेमा?"
स्वातीकडे अविश्वासाने पहात गोंधळलेली प्रेमा पुटपुटली, "अं .. हो... नाही.. माहीत नाही."
"नंतर चिन्मयी मैत्रिणीकडे गेली होती ना? इथं गॅलरीत तर बाथरून, बेसिन वगैरे काही दिसत नाही आहे. त्यामुळे बाहेर जायला तयार होण्यासाठी चिन्मयी खाली आली असेलच. तिला हात पाय तोंड धुतांना, केस विंचरतांना, कपडे बदलतांना कुणी तरी पाहिलं असेलच ना. किती लोकांनी पाहिलं?"
पुन्हा शांतता.
"स्वातीताईंनी तरी नक्की पाहिलं असेल ना? चिन्मयी बाहेर गेली आहे असं मघाशी त्याच म्हणाल्या होत्या."
"छेः, मला कुठे एवढा वेळ आहे? मी तर माझ्या खोलीत होते आणि ऑफिसला जायची तयारी करत होते. प्रेमानं मला सांगितलं म्हणून मी तुम्हाला सांगितलं." स्वाती
"अं.. नाही... हो... माहीत नाही.. आई गं... " प्रेमाला आता रडू कोसळलं आहे
"या स्वातीताई किती सफाईनं या बोटावरची थुंकी त्या बोटावर करताहेत आणि प्रेमाला यात अडकवत आहेत पाहिलंत?" शिंत्रे उद्गारले. "या तर काहीही करून कदाचित निसटून जातील पण प्रेमाताईंचं कसं होईल? काही हरकत नाही. उद्या पोलिस स्टेशनमध्ये जबानी द्यायची वेळ येईल तेंव्हा त्यांच्यामागे असलेला हा रिमोट कंट्रोल नसेल आणि अशा नवनव्या थापा त्यांना सुचणार नाहीत. तेंव्हा आपसूक त्या खरं सांगतील आणि निर्दोष असल्या तर त्याचा त्यांना फायदाच मिळेल."
"म्हणजे?" वरुण
"चिन्मयीच्या अंथरुणावरचे हे रक्ताचे डाग आहेत ना?" शिंत्रे
"रक्त कसलं, साधं नेल पॉलिश असेल ते." प्रेमा
"ते काय आहे हे आमचे सायंटिस्ट सांगतील हं. ते कुणाचं रक्त आहे आणि त्या व्यक्तीच्या शरीरातून ते केंव्हा बाहेर निघालं ते सगळं समजेल. समजा ते रक्त कपातल्या चहापेक्षा जुनं निघालं, म्हणजेच प्रेमाताई चहा घेऊन गॅलरीत गेल्या त्याच्या आधीच चिन्मयीनं रक्त ओकलं होतं असं त्यातून सिध्द झालं तर त्यासाठी आम्ही प्रेमाताईंना जबाबदार धरणार नाही."
"नक्की तसंच झालं असणार. माझी खात्री आहे." वरुण
"पण मग अशा रक्तबंबाळ अवस्थेत चिन्मयीचा मूड चांगला कसा होता ते मात्र त्यांना सांगावं लागेल."
"आई गं... मी काय करू?" प्रेमा विव्हळते.
"सगळं ठीक होईल हं बाळ. तू शांत हो बरं." मनूकाकू प्रेमाला समजावतात. पण त्यासुध्दा भेदरलेल्या आहेत.
"तुला स्वतः थापा रचून मारायला जमणार नाही. त्यापेक्षा सगळं खरं खरं सांगून टाकलेलं बरं असं तुलाच वाटेल. तर वरुणराव, या जागी काय काय घडलं असणार याचा अंदाज मला आहे. त्यामुळे या गुन्ह्याचा तपास जवळ जवळ संपायला आला आहे. आता पुरावे गोळा करणं आणि जबान्या घेणं शिल्लक उरलं आहे. ते काम आम्ही आमच्या पध्दतीनं घेऊ."
"वरचा जिना तर तुम्ही सील केला आहेच. आता आणखी काय राहिलं आहे?"
"एक अगदी लहानसा पण महत्वाचा पुरावा बाहेर आहे. स्वातीताई, जरा तुमचा मोबाईल फोन मला पहायला देता का?"
------------
(क्रमशः)
-----------------------------------------------------------------------------------------

***** कल्याणम् (भाग ४)

"आल्यापासून तुम्ही हात धुवून माझ्या मागे लागला आहात. आता मी काही देणारही नाही आणि सांगणारही नाही." स्वाती
"तुमच्या सेलफोनवरून कोणकोणत्या नंबरांना फोन लागले त्याची यादी मला मिळणारच आहे, पण त्यांची नावे शोधून काढण्यात उगाच वेळ लागेल. त्यापेक्षा तुम्ही आपणहून आपला मोबाइल फोन दिला तर ठीक आहे, नाही तर आम्हाला तुमची झडती घेऊन तो जप्त करावा लागेल."
"हा घ्या. यात तुम्हाला काहीही मिळणार नाही आहे." स्वाती फणका-याने म्हणाली. शिंत्र्यांनी त्यातला एक नंबर शोधून फोन लावला आणि स्पीकरफोन सुरू केला.
"हॅलो, अप्पासाहेब सुभेदार का?"
"हो. आपण कोण?"
"मी इन्स्पेक्टर शिंत्रे"
"अरे वा, कुठून बोलताय्?"
"तुमच्याच वाड्यातून. तुम्हाला भेटायला आलो होतो, पण भेट झाली नाही म्हणून फोनवरच बोलावं म्हंटलं."
"छान. इथे आल्यापासून हे यंत्र मी आपल्यासोबत बाळगतो आहे, पण पहिल्यांदाच वाजलं बघा."
"तुम्ही कसे आहात?"
"मस्त. तिकडे सगळं ठीक आहे ना?"
"बाकी ठीक आहे, पण तुमच्या चिन्मयीकडे मात्र बघवत नाही हो. घरातल्यांचा तिच्यावरचा राग अजून गेला नाही. त्यांनी तिला वाळीतच टाकलंय्."
"तरी माझ्याबरोबर चल असं मी तिला म्हंटलं होतं. तिनं नाही ऐकलं. म्हणाली सगळं ठीक होईल."
"यावेळी तिचा अंदाज चुकला असं दिसतंय्. तुम्ही येऊन तिला आधार दिलात तर बरं होईल."
"येईन ना. आता लगेच निघालो तर संध्याकाळपर्यंत तिकडे पोचेनसुध्दा."
"सांभाळून या हं. ती तशी सुखरूप आहे. तिची काळजी करू नका. आणखी एक गोष्ट. तिच्याबद्दल तुम्हाला कुणीही काहीही वेडंवाकडं सांगितलं तर त्या गोष्टीवर विश्वास ठेवायचा नाही. स्वातीताईंनी सांगितलं तर मुळीसुध्दा नाही. एवढं पक्कं लक्षात ठेवा. संध्याकाळी भेटू आपण."
एवढे सांगून शिंत्र्यांनी फोन बंद केला. घरातली मंडळी दिग्मूढ होऊन त्यांच्याकडे पहात होती. वरुणने विचारले, "आत्ता तुम्ही कुणाशी बोलत होतात?"
"तीर्थरूपांचा आवाज नाही ओळखलात? आणि काय हो, इतक्या दिवसात घरातल्या कुणालाच त्यांची आठवण एकदाही झाली नाही का?"
"अप्पांच्याकडे मोबाइल फोन आहे हेच घरात कुणालाही माहीत नाही हो."
"पण स्वातीताईंना होतं. त्यांच्याशिवाय आणखी एकीला होतं. म्हणून तर ते मला समजलं."
"ते कसं शक्य आहे?" स्वाती आश्चर्यचकित होऊन स्वतःशीच पुटपुटली
"ती बेशुध्द आहे म्हणून का? अहो चिन्मयीनं हे कुणालाही कळू दिलं नव्हतंच, पण बेशुध्दावस्थेत ती जे बडबडली त्यातून तुमचं हे गुपित बाहेर पडलं. पण वरुणराव, मला एक सांगा. ही स्वाती अप्पांची खूप लाडकी आहे कां हो आणि चिन्मयी तिची अगदी खास जवळची आहे का? मला तर तसं काही वाटत नाही आहे म्हणून आपलं विचारलं. या केसशी त्याचा काही संबंध नाही."
यावर कुणाच्याही तोंडातून शब्दही फुटला नाही.
"याला एक गोष्ट सांगायची, त्याला नाही सांगायची असली लपवाछपवी तुम्ही नेहमीच खेळत असता का हो?" शिंत्रे
"तुम्हाला काय म्हणायचंय्?"
"हेच बघा, चिन्मयीला कँसर झाला आहे असं जेंव्हा तुम्ही सगळे समजत होता तेंव्हा ही गोष्ट तुम्ही अप्पासाहेबांना सांगितली होतीत का?"
"नाही. त्यांना धक्का बसू नये म्हणून सांगितली नव्हती."
"चिन्मयीनंसुध्दा सांगितली नसेल."
"ती तर नाहीच सांगणार. सर्वांपेक्षा तिला अप्पांची जास्त काळजी वाटायची."
"मग तिचा कँसर खोटा आहे असं तुम्हाला कुणी सांगितलं? आणि तुम्ही त्या गोछ्टीवर विश्वास कसा ठेवलात?"
"स्वातीनं ते अगदी पुराव्यासकट सिध्द करून दाखवलं ना. शंकेला तिनं जागाच ठेवली नव्हती. चिन्मयीही काही बोलली नाही. याचा अर्थ तिनंही ते मान्य केलं. खुद्द अप्पांनी तिला दुजोरा दिला. आणखी काय पाहिजे?"
"समजा की ते पुरावे खोटे आहेत आणि कँसर खरा आहे असं चिन्मयीनं सांगितलं असतं तर ती गोष्ट अप्पासाहेबांना कळली असती आणि त्यांना धक्का बसला असता. तसं व्हायला नको म्हणून तिनं आपले ओठ घट्ट मिटून घेतले असतील."
"मग ती मूर्ख आहे."
"आहेच. अप्पांना त्रास होऊ नये म्हणून स्वतः इतकं सोसणं हा जगाच्या दृष्टीनं निव्वळ मूर्खपणाच आहे. पण असे वेडे लोक असतात. ती त्यातलीच आहे आणि हे तुम्हाला ठाउक आहे."
"पण अप्पा परगावाला गेल्यानंतर तरी तिनं सांगायचं होतं. ते का केलं नाही?"
"त्याचं रहस्य या मोबाइलमध्ये दडलेलं आहे."
"काय?"
"चिन्मयीच्या समोर स्वातीनं अप्पांना एक मोबाईल फोन दिला आणि चिन्मयीला वेगळे बोलावून अशी धमकी दिली की जर काही तिनं तिच्या कँसरबद्दल घरच्यांना सांगितलं, तर लगेच ती बातमी स्वाती अप्पांच्या कानावर घालेल आणि ते एकटे परगावी असतांना त्यांना धक्का बसून त्यांचं काय होईल त्याचा विचार चिन्मयीनं करावा. गेले चार दिवस ती रोज अशा धमक्या देत आली आहे आणि चिन्मयीला गप्प बसायला भाग पाडत आली आहे. स्वाती आणि प्रेमा या दोघी मिळून गेले चार दिवस तिला सतत छळत आले आहेत."
"पण मग ती माझ्याकडे का नाही आली? मला विश्वासात घेऊन तिनं सगळं सांगायचं होतं."
"नीट आठवून पहा. ती तुम्हा दोघांकडे आली होती. तिला स्पष्ट बोलता येत नसल्यामुळे मला समजून घ्या, माझ्यावर विश्वास ठेवा अशा कळकळीच्या विनवण्या ती करत होती. तुम्ही त्यावर काय केलंत? तिला सरळ धुडकावून लावलंत ना?"
तेवढ्यात देशमान्यांचे सहाय्यक पुढे येऊन सांगतात, "आता बातम्यांची वेळ झाली आहे. आजचा बाइट सांगताय् ना"
कॅमेरासमोर उभे राहून देशमाने बोलू लागतात, "दोनशे वर्षांपूर्वी नारायणराव पेशव्यांना मारायला गारदी आले होते तेंव्हा त्यांनी आपल्या राघोबाकाकांना घट्ट मिठी मारली आणि काका मला वाचवा असा धावा केला. पण राघोबाने त्यांना गारद्यांच्या हवाली केले. या घटनेची आजच्या कालानुरूप पुनरावृत्ती या सुभेदारवाड्यात झाली आहे. चिन्मयी नांवाची एक अत्यंत सालस आणि सद्गुणी पण अनाथ मुलगी इथे राहते. तिचा मत्सर करणा-या घरातल्या दोघींनी एक कपटकारस्थान केलं. भयंकर रोगाने शारीरिक रीत्या जर्जर झालेल्या चिन्मयीविरुध्द कुभांड रचून बनावट पुराव्यांच्या आधाराने तिला खोटारडी, विश्वासघातकी, फसवणूक करणारी वगैरे ठरवलं. बिचा-या किमयाने आपल्या दोन काकांकडे आशेने पाहिले, पण त्या दोघांनीही तिला या कैदाशिणींच्या हवाली केलं. त्यांनी चार दिवस तिचा अनन्वित मानसिक छळ करून तिची जगण्याची इच्छाच मारून टाकायचा प्रयत्न केला. तरीही ती जीवंत राहिली आहे हे त्यांना सहन न झाल्यामुळे आज त्यांनी तिला बेशुध्दावस्थेत अडगळीमध्ये फेकून दिलं आणि औषधपाण्यावाचून तिनं तडफडून मरावं अशी व्यवस्था केली. चिन्मयीचं पुढे काय झालं हे पुढच्या बातमीपत्रात पहा."
--------------
(क्रमशः)
-----------------------------------------------------------------------------------
***** कल्याणम् (भाग ५)

"अहो, अहो, अहो, काय भयंकर बोलताय्? अशानं आम्हाला बाहेर कुणाला तोंड दाखवायला जागा राहणार नाही. आमची एवढी बदनामी करून तुम्हाला काय मिळणार आहे? मी तुम्हाला सोडणार नाही. कोर्टात खेचेन..........." संतापाने बेभान झालेले वरुण बेंबीच्या देठापासून किंचाळत होते. त्यांच्याकडे लक्ष न देतात देशमाने आणि त्यांचे सहकारी चालले गेले.
काही क्षणानंतर शिंत्रे म्हणाले, "शांत व्हा. ते लोक इथून गेलेले आहेत. सनसनाटी बातम्या देणं हाच त्यांचा व्यवसाय आहे. कसलीही घटना घडल्याचा त्यांना सुगावा लागला की ते तिथे जाऊन पोचतात आणि तिखटमीठ लावून त्या घटनेचा वृत्तांत देत असतात. हे त्यांचे रोजच चालले असते. पहाणारे पहातील आणि विसरून जातील. तुम्ही अब्रूनुकसानीचा दावा लावलात तर मात्र तो रोज लोकांसमोर येत राहील आणि मुख्य म्हणजे तुम्ही तो खटला हराल. कारण इथे जे घडले तेच त्यांनी नाटकी पध्दतीने सांगितले आहे आणि ते तसे सिध्द करू शकतील. तुम्हाला वाटलंच तर पुढच्या बुलेटिनला तुम्हीच त्यांना मुलाखत द्या आणि तुम्ही किती कर्तव्यदक्ष आणि प्रेमळ आहात, चिन्मयीवर किती माया करता, तिच्यासाठी तुम्ही काय काय केलं आहे ते सगळं सविस्तर सांगा."
"नको."
"वाटलंच तर या स्वाती आणि प्रेमाताईंची मुलाखत घेऊ देत. छळणूक करण्याच्या वेगवेगळ्या प्रकारांची प्रात्यक्षिके त्या दाखवतील. खोटा पुरावा रचणे, खोटा आळ घालणे, सर्वांपासून तोडणे, घालून पाडून बोलणे, केस कापायला लावणे, गॅलरीत झोपायला लावणे वगैरे गोष्टी समोर आल्या आहेत. आणखी काय काय केलं असेल ते त्यांनाच ठाऊक." शिंत्रे
"म्हणजे हे सगळं यांच्यामुळे झालंय्?" मनूकाकू
"नाही, नाही, नाही. ते चिन्नूनं स्वतःहून केलं आहे. तिनंच तसं सांगितलं आहे ना?" स्वाती
"आधी तिला ऑर्डर द्यायची, वाटेल ते करायला भाग पाडायचं आणि वर मी काही सांगितलं नाही, तू स्वतःच सगळं करते आहेस असंच सगळ्यांना सांग अशी ताकीद द्यायची. नाही तर मोबाईल आहे आणि मी आहे अशी तंबी द्यायची. छान तंत्र आहे हो तुमचं. कपाळाला पिस्तुल टेकवून ब्लॅकमेल करण्यासारखंच आहे हे."
"हे सगळं खोटं आहे. मी असलं काही केलेलं नाही."
"तुम्ही असंच म्हणणार, तुम्ही कबूल करणार नाही आणि ती मूर्ख मुलगी तक्रार करणार नाही. ज्यानं त्यानं काय ते समजून घ्यावं. हा मोबाईल म्हणजे पुरावा नाही, हे एक भयानक शस्त्र आहे. आधी त्याच्या जोरावर चिन्मयीला ब्लॅकमेल करायचं आणि तिचं बरंवाईट झालं की लगेच फोन करून अप्पासाहेबांना तिकडच्या तिकडे उडवायचं, म्हणजे दोन्ही अडथळे दूर होणार असा प्लॅन होता ना? शिवाय हे अगदी सुरक्षित शस्त्र आहे. त्यानं कसली जखम होत नाही की मागे खूण ठेवत नाही, कुणाला याचा थांगपत्ताही लागायचा नाही. करून सवरून नामानिराळं रहायचं आणि वर गळा फाडून रडायला मोकळ्या. झकास योजना होती हं."
तेवढ्यात क्षमा, पुनीत आणि त्याची आई प्रवेश करतात. पुनीतच्या आईंना उद्देशून इन्स्पेक्टर शिंत्रे बोलतात, "या, या. तुमचीच आठवण आली होती. निष्पापांचा छळवाद करण्यातल्या तुम्ही तज्ज्ञ. टॉर्चर चेंबरमध्ये तुमचं लेक्चर ठेवलं पाहिजे. बाकी चिन्मयीला धमकी देऊन आपल्या कह्यात ठेवायचं तुमचं टेक्निक स्वातीताईंनी छान आत्मसात केलं आहे आणि त्याचा उपयोग केला आहे. तुम्हाला ते माहीत असेलच म्हणा."
"हे काय बोलताहेत?" आई म्हणाल्या, "विशाखाताई काय झालं हो हे?"
"थांबा, इतक्यात गळा काढू नका. अजून काहीही झालेलं नाही. तुम्हाला हवी असलेली बातमी यायची आहे. तुमच्या मनातून तर आनंदाच्या उकळ्या फुटत असतील ना? उगाच हे रडायचं सोंग कशाला आणताय्?"
"बोला, सगळेजण मला हवं तेवढं बोलून घ्या. मी इतकी वाईटच वागत आले आहे. पण अगदी खरं सांगते, माझ्यावर विश्वास ठेवा. मी मनानं दुष्ट नाही हो. या जगात मला वाईट अनुभव आल्यामुळं तसं वागावं लागलं होतं."
"अनेक वेळा परिस्थिती माणसाला खोटं बोलायला किंवा मूग गिळून बसायला भाग पाडते, पण दुस-याचा छळ कर असं कधी म्हणत नाही. आणि चिन्मयीचा इतका छळ करून तुम्हाला काय मिळालं हो? तिला त्रास द्यायची कुणी तुम्हाला सुपारी दिली होती का?"
"नाही. ते चुकलंच माझं. अगदी अक्षम्य अपराध घडला हे मला मान्य आहे. पण जरा माझं ऐकून घ्या. पुनीतचं लग्न झाल्यावर ही क्षमा आमच्या घरी आली. माझ्याशी ती अतीशय चांगली वागत होती, मलाही तिच्याबद्द्ल माया वाटायला लागली होती. पण तुमची स्वाती सतत माझे कान भरत होती. क्षमाचं सध्याचं वागणं नाटकी आहे. ती मला पुनीतपासून वेगळं पाडणार आहे, घरातून बाहेर काढणार आहे. त्यासाठी चिन्मयी प्लॅन बनवते आहे वगैरे विष तिनं माझ्या मनात भरलं आणि चिन्मयीनं काही करायच्या आधीच आपण तिच्यावर हल्ला केला पाहिजे असं माझ्या मनावर बिंबवलं म्हणून घाबरून मी त्या वेळी तसं वागले. नंतर मलाच हे खात राहिलं म्हणून मी मनःशांतीसाठी तीर्थयात्राही केली होती. परत आल्यावर पुन्हा चिन्मयीच्या खोटेपणाबद्दल ऐकलं आणि मी तिला नाही नाही ते बोलले. तिनं बिचारीनं मला एका शब्दानं उलट उत्तर दिलं नाही की तक्रार केली नाही. फक्त खाली मान घालून डोळे पुसत राहिली. आज सत्य बाहेर आल्यावर मला मेल्याहून मेल्यासारखं वाटतं आहे हो. मला चिन्मयीची मनापासून क्षमा मागायची आहे. तशी संधी एक मिळेल का हो?"
"तिला बरं वाटावं अशी आता सगळेचजण देवाकडे प्रार्थना करा. प्रेमाताईंना आता फक्त चिन्मयीच सोडवू शकेल. ती वाचली आणि तिनं प्रेमाच्या बाजूनं साक्ष दिली तरच ती सुटू शकेल. तेंव्हा मनात इच्छा नसली तरी आज तरी तिनंही चिन्मयीसाठी प्रार्थना करावी." शिंत्रे
तेवढ्याक राकेश आणि प्रशांत हे दोघे भाऊ येतात.
"राकेश तू ..?"
"हॉस्पिटलमध्ये गेल्यागेल्या मी दादाला फोन करून बोलावून घेतलं." प्रशांतनं सांगितलं
"अरे चिन्नू कशी आहे?"
"ती ठीक आहे."
"मी सांगितलं होतं ना की हे सगळं एक मोठं नाटक आहे." स्वाती पचकली. मात्र या वेळी प्रेमाचा प्रतिध्वनी आला नाही.
राकेश तिच्या अंगावर धावून जातांना ओरडतो, "मागच्या वेळी तू हे बोललीस तेंव्हा मी फक्त एकच थप्पड मारली होती ते चुकलंच माझं. तेंव्हाच तुझे तोंड कायमचं बंद करायला हवं होतें. या घरातच काय, या जगातसुध्दा रहायची लायकी नाही तुझी......"
बाकीच्या लोकांनी राकेशला पकडून मागे खेचलं. वरुण म्हणाले, "अरे शांत हो, सोड तिला. आधी चिन्नूबद्दल सांगा."
"अरे, कधीचा आमचा जीव इथे टांगणीला लागलाय् " मनूकाकू
प्रशांतने सांगायला सुरुवात केली, "आम्ही हॉस्पिटलात पोचल्याबरोबर लगेच तिला ऑक्सीजन आणि सलाईन लावलं, रक्त दिलं. माझे कार्ड या वेळी कामाला आलं. तिची नाडी आणि रक्तदाब दोन्ही अगदी कमी झाले होते. त्यात हळू हळू सुधारणा होत गेली. शुध्दीवर यायच्या आधी ती ओठातल्या ओठात काही तरी पुटपुटत होती. अप्पा, स्वाती, मोबाइल, वाचवा असे तुटक तुटक शब्द निघत होते. आम्हाला त्याचा अर्थ कळत नव्हता. कौमुदीला थोडी कल्पना होती. ती आणि हे इन्स्पेक्टर या दोघांनी मिळून त्याचा अर्थ लावला. चिन्नू काही शुध्दीवर येत नव्हती हे पाहून इन्स्पेक्टरसाहेब बाहेर गेले. त्यांनी इथे येऊन काय केलं .."
"ते जाऊ दे रे. चिन्नूबद्दल सांग."
"तिचं बीपी आणि पल्सरेट वरखाली होत होतं. डॉक्टर म्हणाले की आत्ता फिफ्टी फिफ्टी चान्स आहे. अजून थोडा उशीर झाला असता तर सरळं हाताबाहेर गेलं असतं. आम्ही वाट पहात बसण्याशिवाय काही करू शकत नव्हतो. हळू हळू सुधारणा होत गेली. चिन्नूनं किंचित हालचाल केली, डोळे अर्धवट उघडून पुन्हा मिटले, त्यात पुसटशी ओळख दिसली. डॉक्टरांनी तिला सेडेटिव्ह देऊन झोपवून ठेवलं आहे. ते म्हणाले आता धोका टळला आहे. रक्तदाब, नाडीचे ठोके आणि श्वासोछ्वास या सगळ्या गोष्टी नॉर्मल झाल्या आहेत. तुम्ही घरी जाऊन सर्वांना सांगा. अजून दोन तीन तासांनी ती जागी होईल. उद्यापर्यंत बहुधा ठीक व्हायला पाहिजे."
"आणि तिचा कँसर?"
"दुर्दैवानं तो खरा आहे. या स्वाती आणि प्रेमानं तिला ढोंगी, खोटारडी ठरवलं आणि आपण सगळे त्याला बळी पडलो." राकेश उद्वेगाने बोलला.
"दादा. तुझ्यासारखीच स्वातीच्या कांगाव्यानं मी सुध्दा फसले रे. त्यात माझी काही चूक नाही." प्रेमा
"तिच्यावर तू जळत नव्हतीस? तिचा सारखा राग राग करत नव्हतीस? ती खोटारडी आहे असं सगळ्यात मोठ्यानं तूच ओरडत होतीस ना? आणि ते जगभर सांगत फिरलीस. आज सकाळी तिला ज्या अवस्थेत तू पाहिलंस त्यानं तुला काही वाटलं नाही? अगं काकांना, बाबांना, मला, कोणाला तरी सांगायचं होतंस. तेंव्हा तुझी अक्कल कुठं गेली होती? तुला बहीण म्हणायची लाज वाटते मला." राकेश
"तरी मी तुला पहिल्यापासून सांगत होतो की स्वातीच्या नादाला लागू नकोस, माझं नाही ऐकलंस. स्वातीची पपेट व्हायलाच तुला आवडायचं. त्याला कोण काय करणार?" प्रशांत
"मंडळी, आजचा धोका टळला असला तरी अप्पासाहेब आणि चिन्मयी दोघेही तुमचे काही दिवसांचे सोबती आहेत हे लक्षात घेऊन वागा."
"आम्ही नेमके तसंच वागत होतो हो. मन घट्ट करून त्यांच्यासाठी आम्ही गणेशोत्सव धडाक्यात साजरा केला होता. त्याची चांगली आठवण चिन्नूच्या स्मरणात रहावी असा आमचा प्रयत्न होता." वरुण
"पण स्वातीला ते पहावलं नाही. त्याच्यावर बोळा फिरेल इतकं दुःख तिनं चिन्नीला दिलं" प्रशांत
"आणि आज तिला संपवून टाकायची प्रेमाताईंना घाई झाली." शिंत्रे
"नाही हो. माझ्या मनात खरंच तसं काही नव्हतं. चिन्नूला पाहून मीसुध्दा जाम घाबरले होते. माडीवरून धडधड करून मी खाली आले आणि स्वातीला सांगितलं. ती म्हणाली हे नवं नाटक असेल, आपण तिला भाव द्यायचा नाही. मला ते खरं वाटलं. उगाच मी तिचं ऐकलं" प्रेमा
"आणि आता अडचणीत आला आहात. असंगाशी साथ आणि प्राणाशी गाठ अशी म्हणच आहे."
-------
(क्रमशः)


---------------------------------------------------------------------------------------
***** कल्याणम्  (भाग ६)

"अरे राकेश आणि प्रशांत, इथे आणखी एक घोटाळा होऊन बसला आहे. या इन्स्पेक्टरांच्या बरोबर एक गृहस्थ कॅमेरा घेऊन आले होते. तो त्यांचाच माणूस असेल असं मला वाटलं होतं. पण तो एक रिपोर्टर निघाला. त्यानं ही बातमी त्याच्या चॅनलवरून जगजाहीर केली आहे." वरुण खिन्नपणे म्हणाले
"आम्हा दोघांची तुलना त्यानं राघोबा पेशव्यांशी केली. आमच्या अब्रूचे पार धिंडवडे निघाले रे." किशोरने भर घातली.
"काही काळजी करू नका, तसं काही झालेलं नाही." शिंत्र्यांनी खुलासा केला.
"मग ते बातमीपत्र?"
"त्याचं प्रसारण झालेलं नाही. देशमाने माझ्यामागे यायला निघाला तेंव्हाच मी त्याला बजावलं होतं की यातलं काहीही टीव्ही चॅनलवर दाखवण्यापूर्वी माझी परवानगी घे, नाहीतर गुन्ह्याच्या तपासात अडथळा आणण्याचा आरोप तुझ्यावर लावीन."
"तुमचे खरंच खूप उपकार आहेत."
"मी हे तुमच्यासाठी केलं असं समजू नका. टीव्हीवर आलेली बातमी अप्पासाहेबांनी पाहिली किंवा कुणीतरी पाहून त्यांना सांगितली तर ज्यासाठी चिन्मयीनं आपला प्राण धोक्यात घातला ती तिची धडपड व्यर्थ ठरेल. त्यामुळे अप्पासाहेब सुखरूपपणे इथे येऊन पोचेपर्यंत मी त्याला परवानगी देणार नाही. चिन्मयी बरी होऊन गेली तर तिलाही हे आवडणार नाही. शिवाय या बातमीमधली हवा निघून जाईल आणि तोपर्यंत देशमानेंना दुसरी एकादी सनसनाटी बातमी मिळेल. या दोन चांगल्या माणसामुळे आज तुमची अब्रू वाचणार आहे. आता माझं काम झालं आहे"
असे म्हणून हवालदाराला मागे ठेऊन इन्स्पेक्टर शिंत्रे निघून जातात.


श्रीयुत व श्रीमती दाभोळकर आणि त्यांचा मुलगा ऋषभ या तीन दिशांना तोंडे असलेल्या तीघांना एकत्र आलेले पाहून सारेच आश्चर्यचकित होतात. किशोर उद्वेगाने म्हणतात, "ब्रह्मराक्षस आणि आग्या वेताळ एकत्र आला आहात? चला, आम्हाला खाऊन टाका, नाहीतर हा वाडा पाडून टाका, आम्हाला गाडून टाका. आधीच आम्ही गळ्यापर्यंत चिखलात रुतलो आहोत. आता आणखी काय फरक पडणार आहे?"
"अहो, मी आज वाईट हेतूने इथे आलेलो नाही." दाभोळकर सांगायला लागतात. "रग्गड पैसा कमावूनसुध्दा अतीलोभाने मी आंधळा झालो होतो आणि मला संपत्तीचा माज चढला होता. त्यामुळे आतापर्यंत मी खूप वाईट वागलो. वाईट वागून आणखी जितके काही मिळवण्यासारखे होते ते मिळवत राहिलो. काही गोष्टी मिळवता येत नाहीत हे ही समजलं, तसंच काही गोष्टी गमवाव्या लागल्या. आता थोडं चांगलं वागून त्या परत मिळवायचा प्रयत्न करायचं ठरवलं आहे. माझ्यामुळे तुम्हाला जो मनस्ताप झाला त्याबद्दल मी फक्त दिलगिरीच व्यक्त करू शकतो, माफी मागतो, पण तुमचं जितकं नुकसान झालं ते आधी भरून काढण्याचा प्रयत्न करणार आहे. सर्वात आधी त्या खंडागळ्याकडून तुमच्या प्रेसचा संपूर्ण ताबा तुम्हाला मिळवून देईन. त्याचा विस्तार वाढवायला मदत करेन. तुमची जुनी गाडी कदाचित परत मिळणार नाही, पण नवी कोरी गाडी तुमच्या दारापाशी उभी करेन. त्या विकासनं जे पैसे तुम्हाला दिले आहेत त्याची दुप्पट परतफेड त्याला करेन."
"तो मानेल का?"
"चिन्मयीला कँसर झाल्याचं कळल्यापासून तिच्याबद्दल त्याला वाटणारी ओढ डळमळली आहे असं दिसतंय्. आजच्या दिवसात तो काही हॉस्पिटलकडे फिरकला नाही असं संजलं. आपण उगीच तिच्यावर इतका वेळ खर्च केला असं बहुधा आता त्याला वाटायला लागलंय्. चिन्मयीला त्याच्यात इंटरेस्ट नाही हे तर त्याला पूर्वीपासून माहीत आहेच. त्यामुळे बाबांची ही ऑफर तो सोडेल असं मला वाटत नाही." ऋषभने तर्क केला.
"ऋषीला सोडून ती विकासकडे कधीच गेली नसती." ऋषीच्या आई, सविताताई उद्गारल्या. " खरं तर गणेशोत्सवाच्या वेळी मनात एक बेत रचून मी तुमच्याकडे आले होते."
"पण त्या दिवशी काय झालं? देवाचा प्रसादसुध्दा न घेता तुम्ही तडकाफडकी चालला गेलात." मनूकाकू
"आधी चिन्मयीला ऋषीबद्दल विचारायचं, ती हो म्हणणारच अशी माझी खात्री होती, तिचा होकार घेतला की घरातल्या मोठ्या माणसांशी चर्चा करायची असं मी मनात योजलं होतं, पण चिन्मयीनं होकार दिला नाही आणि त्याचं कारणही सांगितलं नाही. त्यामुळे मी थोडी खट्टू झालेले होते. त्यातून जेंव्हा ती प्रसाद आणायला आत गेली तेवढ्यात स्वाती बाहेर आली आणि तिनं चिन्मयीबद्दल मला भलतं सलतं सांगितलं हो."
"काय सांगितलं?"
"की तिच्या मनात ऋषीबद्दल काही नाजुक भावना नाहीत. अशा अनेक मुलांना ती निर्दयपणे खेळवते आहे. तिच्या दृष्टीनं ही सगळी फक्त चार घटकांची मौजमजाच आहे. वगैरे वगैरे. त्यामुळे मला इथे क्षणभरसुध्दा थांबावं असं वाटलं नाही."
"खरं तर आपण जास्त काळ जगणार नाही असं चिन्मयीला वाटायला लागलं होतं. तिनं माझ्याशी जवळीक वाढवली तर नंतर मला त्याचा खूप त्रास होईल, कदाचित मी तो सहन करू शकणार नाही असं गृहीत धरून ती अलीकडे माझ्यापासून दूर दूर रहायला लागली होती. त्यामुळे तिनं आईला होकार दिला नाही. पण आमचा गैरसमज झाला." ऋषभनं भर घातली. "शिवाय तिनं ती पैजेची थाप तिच्या मैत्रिणीकडून मला ऐकवली. तिच्या अपेक्षेप्रमाणे मी चिडलो, संतापलो, पण तिचा द्वेष करू शकलो नाही."
"का?"
"मी लहानपणापासून माझ्या आईपासून दुरावलो होतो. तिचं तोंडदेखील पहायला तयार नव्हतो. चिन्मयीनं प्रचंड खटपट करून आम्हाला पुन्हा एकत्र आणलं. यातही बिब्बा घालायचा प्रयत्न प्रेमानं केला होता, मी स्वतः साथ देत नव्हतो. त्यामुळे चिन्मयीला खूप त्रास झाला होता. माझ्यासाठी तिनं तो सगळा सहन केला. फक्त एक पैज जिंकण्यासाठी कोणीही हे करणार नाही. आधी मी ऐदी होतो. व्यवसाय करायला निघालो तो सुध्दा आयत्या मिळालेल्या आजोबांच्या पैशावर. ते जमलं नाही तेंव्हा मी जाम वैतागलो होतो. चिन्मयीनं मला धीर दिला, माझी साथ केली आणि मला आपल्या पायावर उभं केलं. हे सारं मी विसरू शकत नव्हतो, पण चिन्मयीनं असं अचानक घूम जाव का केलं तेही समजत नसल्यामुळे गोंधळलो होतो. त्यात हा विकास आमच्यातले गैरसमज वाढवायचे प्रयत्न करत होता आणि स्वाती, प्रेमा आगीत तेल ओतायचं काम करत होत्या. या सगळ्यामुळे मी अस्वस्थ होतो. भविष्यकाळात मला कमी दुःख व्हावं म्हणून ती करत असलेल्या प्रयत्नांमुळे मी आज किती भरकटत चाललो आहे हे समजल्यावर चिन्मयीला आपली चूक कळली होती, पण माझ्याकडे परत येण्याचा तिचा मार्ग बंद झाल्यामुळे तिचीही घुसमट होत होती."
"हे सगळं तुला कसं कळलं?"
"चिन्मयीची आजची अवस्था पाहून कौमुदीला रहावलं गेलं नाही. हॉस्पिटलमधून ती थेट आमच्याकडे आली आणि चिन्मयीनं जे जे माझ्यापासून लपवून ठेवलं होतं ते सगळं तिनं आम्हाला खुलासेवार सांगितलं. आता आमच्या कुणाच्याही मनात तिच्याबद्दल आढी उरलेली नाही. उद्याचा विचार करून आजचा दिवस वाया घालवण्यात शहाणपणा नाही ही गोष्ट आता चिन्मयीलाही पटेल अशी माझी खात्री आहे. तिच्या गंभीर स्वरूपाच्या दुखण्यासकट मी तिचा स्वीकार करणार आहे आणि आता तिला माझ्यापासून दूर रहावेसे नक्कीच वाटणार नाही." ऋषी
"आम्ही तिला पहायला हॉस्पिटलात गेलो होतो, पण ती गाढ झोपलेली असल्यामुळे तिला उठवलं नाही आणि तडक इकडे आलो." सविताताई म्हणाल्या, "आम्ही असा विचार केला आहे की अप्पासाहेब आले की त्यांची संमती घेऊन आम्ही लगेच या मुलांचे चार हात करून टाकू आणि चिन्मयीला आमच्याकडे घेऊन जाऊ. यापुढे तिला तळहातावरच्या फोडासारखे जपू आणि या दुखण्यातून बाहेर काढायच्या प्रयत्नांची शर्थ करू."
"आम्ही डॉक्टर आयुष्मान यांच्याशी बोललो. ते म्हणाले की परदेशात अलीकडे अशा प्रकारच्या दोन तीन केसेस ब-या झाल्या आहेत. वाटल्यास चिन्मयीला तपासण्यासाठी तिकडच्या डॉक्टरांना इकडे आणू किंवा तिच्या उपचारासाठी या दोघांना तिकडे पाठवू. जे जे काही शक्य असेल ते ते करायला मागे पुढे पाहणार नाही." दाभोळकरांनी आश्वासन दिलं
"आता आम्ही निघतो. बरीच कामं करायची आहेत. अप्पासाहेब आले की लगेच कळवा हं." सविताताई निरोप घेतात.

अप्पासाहेब सुभेदार, उल्का, संपत आणि सुभेदारांच्या घरातला नोकर साहेब एकत्र प्रवेश करतात. घरातले लोक चकित होऊन पहात आहेत. संपतराव सांगतात, "यात्रा संपवून आमची बस परतीच्या वाटेला लागलेली होती. इन्स्पेक्टर शिंत्र्यांचा फोन आला. आजच्या घडामोडींबद्दल त्यांनी सांगितलं. अप्पांना घेऊन येण्यासाठी आमच्या बसचा मार्ग थोडासा बदलला आणि त्यांना घेऊनच इकडे आलो. वाटेतच या साहेबचं गावही लागलं. आपला नवस फेडून झाल्यावर परत येण्यासाठी तो बसच्या स्टँडवर उभा होता. त्यालाही बरोबर घेतलं."
अप्पासाहेब सांगू लागले, "या संपतरावांनी चाचपडत मला थोडीशी कल्पना दिली आहे. पण मला कसला धक्का सहनच होणार नाही असं तुम्ही का समजता? अरे तुम्हाला लहानाचे मोठे करतांना या आयुष्यात कितीतरी धक्के मी खाल्ले आहेत आणि पचवले आहेत. ही चिन्मयी तर इतकी वेडी आहे की मला त्रास होऊ नये म्हणून वाट्टेल ते सहन करायची तिची तयारी असते. अरे, त्रासाला, दुःखांना असं घाबरायचं नसतं. आल्या परिस्थितीला धीरानं तोंड द्यायचं. आपल्या परीनं चांगलं वागायचं. मानवतेची ज्योत आपल्या ह़दयात तेवत ठेवायची आणि तोंडानं म्हणायचं...."
"शुभंकरोती कल्याणम् आरोग्यम् धनसंपदा। शत्रुबुध्दी विनाशाय दीपोज्योती नमोस्तुते।। " एका सुरात सारे जण म्हणतात.

......................... (समाप्त)