काशी आणि रामेश्वर ही सर्वात मोठी पवित्र देवस्थाने आहेत असे मी लहानपणी ऐकले होते. त्यांच्या खालोखाल पंढरपूरचा विठोबा, कोल्हापूरची अंबाबाई, गाणगापूरचा दत्त वगैरे देवस्थानांमध्ये पुळ्याच्या गणपतीचे स्थान होते. पुण्याला असतांना कसबा पेठेतील गणपती आणि मुंबईला आल्यानंतर टिटवाळ्याच्या गणपतीचे महात्म्य ऐकले. प्रभादेवीचा सिध्दीविनायक हा आमचा नेहमीचा सुखकर्ता दुखहर्ता झाला. अडचणींच्या किंवा आनंदाच्या बहुतेक प्रसंगी आम्ही त्याचे दर्शन घ्यायला जात असतो. यांच्या व्यतिरिक्त महाराष्ट्रात गणपतीची आठ प्रमुख देवस्थाने आहेत आणि त्यांना अष्टविनायक म्हणतात हे मात्र कानावर आले नव्हते. यातील बहुतेक स्थाने खेडोपाड्यात आहेत. पूर्वीच्या काळात ग्रामीण भागातील रस्त्यांची परिस्थिती दारुण होती आणि वाहतुकीच्या साधनांचा अभाव होता. त्यामुळे माझ्या माहितीत तरी कोणी या अष्टविनायकाची यात्रा केल्याचे मी ऐकले नव्हते. पण १९७९ साली अष्टविनायक नावाचा एक चित्रपट आला आणि त्याने अमाप लोकप्रियता मिळवली. त्या चित्रपटाच्या द्वारे अष्टविनायकांना भरपूर प्रसिध्दी मिळाली. त्यातील नायकाला जसा लाभ मिळाला तसा आपल्याला व्हावा या इच्छेने असंख्य भाविकांना अष्टविनायकाची यात्रा करण्याची प्रेरणा मिळाली. सर्व यात्रा कंपन्यांनी त्यासाठी खास पॅकेज टूर्स बनवल्याच, इतर अनेक लोक अशा यात्रांचे आयोजन करायला लागले. माझे एक जवळचे आप्त नोकरी सांभाळून सप्ताहांतात (वीक एंड्सना) यात्रेकरूंना अष्टविनायकांचे दर्शन घडवून आणत होते.
या चित्रपटाला जे प्रचंड यश मिळाले त्यात त्यातील गाण्यांचा फार मोठा वाटा आहे. यातील तीन अजरामर गाणी आजदेखील गणेशोत्सवात जागोजागी ऐकायला मिळतात.
तू सुखकर्ता, तू दुःखहर्ता, तूच कर्ता आणि करविता,
मोरया मोरया, मंगलमूर्ती मोरया ।।
ओंकारा तू, तू अधिनायक , चिंतामणी तू, सिद्धिविनायक,
मंगलमूर्ती तू भवतारक, सर्वसाक्षी तू अष्टविनायक,
तुझ्या कृपेचा हात मस्तकी, पायी तव मम चिंता ।।
मोरया मोरया, मंगलमूर्ती मोरया ।।
देवा सरू दे माझे मीपण, तुझ्या दर्शने उजळो जीवन ।
नित्य करावे तुझेच चिंतन, तुझ्या धुळीचे भाळी भूषण ।
सदैव राहो ओठांवरती, तुझीच रे गुणगाथा ।।
मोरया मोरया, मंगलमूर्ती मोरया ।।
पं. वसंतराव देशपांडे आणि राणी वर्मा यांनी गायिलेले हे गोड गाणे भक्तीगीतांच्या पठडीतले आहे. त्यात थोडी गणेशाची स्तुती करून त्याची कृपादृष्टी आपल्याकडे वळावी, आपले जीवन उजळून निघावे अशी प्रार्थना केली आहे. अशा प्रकारची अनेक गाणी मी एक दोन वर्षांपूर्वी गणेशोत्सवावरील लेखात दिली होती. पं.वसंतराव देशपांडे यांनीच गायिलेल्या पुढील गाण्यात शास्त्रीय संगीतातील यमन रागाचे विलोभनीय दर्शन घडवले आहे. हे गाणे एकादे नाट्यगीत वाटावे इतके क्लासिकल ढंगाचे आहे. यात गणपतीच्या अनेक रूपांचे वर्णन आणि स्तुती यांना प्राधान्य आहे आणि मागणे जरा कमी आहे.
प्रथम तुला वंदितो कृपाळा, गजानना, गणराया ।।
विघ्नविनाशक , गुणिजन पालक, दुरीत तिमीर हारका ।
सुखकारक तू, दुःख विदारक, तूच तुझ्या सारखा ।
वक्रतुंड ब्रम्हांड नायका, विनायका प्रभूराया ।।
सिद्धी विनायक, तूच अनंता, शिवात्मजा मंगला ।
सिंदूर वदना, विश्वाधीशा, गणाधीपा वत्सला ।
तूच ईश्वरा साह्य करावे, हा भव सिंधू तराया ।।
गजवदना तव रूप मनोहर, शुक्लांबर शिवसूता ।
चिंतामणी तू अष्टविनायक, सकलांची देवता ।
रिद्धी सिद्धीच्या वरा, दयाळा, देई कृपेची छाया ।।
अष्टविनायक या सिनेमाच्या शीर्षकगीताने अनेक उच्चांक मोडले असावेत. जवळ जवळ वीस मिनिटे चालणारे (तरीही कंटाळा न आणणारे) इतके मोठे दुसरे एकही गाणे मला तरी माहीत नाही. हे गाणे अनेक गायक गायिकांनी मिळून गायिले आहे. त्यातील कडव्यांमध्ये लोकगीतांचे अनेक रंग पहायला मिळतात. सुरुवातीला अष्टविनायकांची नावे एका शार्दूलविक्रीडित वृत्तामधील श्लोकात दिली आहेत. हा श्लोक अनेक वेळा लग्नामधील मंगलाष्टकातसुध्दा म्हंटला जातो. किंबहुना कुर्यात सदा मंगलम् या अखेरच्या चरणावरून तो मंगलाष्टकांसाठीच लिहिला असावा असे वाटते.
त्यानंतर एका कडव्यात गणपती या देवतेचे गुणगान केल्यानंतर प्रत्येक स्थानी असलेल्या मंदिराचे सुरेख वर्णन तसेच त्या विशिष्ट स्थानासंबंधीच्या आख्यायिका, तिथली वैशिष्ट्ये वगैरे एकेका कडव्यात दिली आहेत. ग्रामीण भाषेत सुलभ अशा वाक्यरचनेत केलेले हे वर्णन अप्रतिम आहे. नानांनी म्हणजे स्व.जगदीश खेबूडकरांनी हे इतके मोठे आणि सुरेख गीत एका रात्रभरात लिहून दिले असे सचिन याने अलीकडेच टीव्हीवरील एका कार्यक्रमात सांगितले. ते ऐकून आश्चर्याला पारावार उरला नाही. ठराविक वृत्त किंवा छंदामध्ये बध्द नसलेल्या या गाण्यातील कडव्यांना अनिल अरुण यांनी लोकगीतामधील निरनिराळ्या चाली लावल्या आहेत. यातले त्यांचे कौशल्य आणि त्याला दिलेली विविध वाद्यसंगीताची जोड सगळे काही लाजवाब आहे. अशा प्रकारचे गाणे क्वचितच जन्माला येत असते.
संस्कृत श्लोक
स्वस्तिश्री गणनायकं गजमुखं मोरेश्वर सिद्धीदम्‌ ।
बल्लाळं मुरुडं विनायकं मढं चिंतामणी थेवरम्‌।
लेण्यांद्रिं गिरीजात्मजं सुवरदंविघ्नेश्वरं ओझरम्‌ ।
ग्रामोरांजण स्वस्थित: गणपती कुर्यात्‌ सदा मंगलम् ।।
अष्टविनायकांचे वर्णन
जय गणपती गुणपती गजवदना ।
आज तुझी पूजा देवा गौरीनंदना ।
कुडी झाली देऊळ छान, काळजात सिंहासन ।
काळजात सिंहासन, मधोमधी गजानन ।
दोहीकडे रिद्धिसिद्धि उभ्या ललना ।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।
दर्शनाचा लाभ घ्यावा भक्तांनी असा ।।१।।
गणपती, पहिला गणपती, मोरगावचा मोरेश्वर लई मोठं मंदिर ।
अकरा पायरी हो अकरा पायरी हो, नंदी कासव सभामंडपी नक्षी सुंदर ।
शोभा साजरी हो शोभा साजरी हो. मोरया गोसाव्यानं घेतला वसा ।।२।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
गणपती, दुसरा गणपती, थेऊर गावचा चिंतामणी ।
कहाणी त्याची लई लई जुनी ।
काय सांगू डाव्या सोंड्याचं नवाल केलं सा-यांनी ।
विस्तार त्याचा केला थोरल्या पेशव्यानी ।
रमा बाईला अमर केलं वृंदावनी ।
जो चिंता हरतो मनातली चिंतामणी ।
भगताच्या मनी त्याचा अजूनी ठसा ।।३।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
गणपती, तिसरा गणपती, सिद्धिविनायका तुझं सिद्धटेक गाव रं ।
पायावरी डोई तुझ्या भगताला पाव रं ।
दैत्यामारु कैकवार गांजलं हे नगर।
विष्णुनारायण गाई गणपतीचा मंतर ।
टापूस मेलं नवाल झालं टेकावरी देऊळ आलं ।
लांबरुंद गाभाऱ्याला पितळेचं मखर ।
चंद्र सूर्य गरुडाची भोवती कलाकुसर ।
मंडपात आरतीला खुशाल बसा ।।४।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
गणपती, चौथा गणपती, पायी रांजणगावचा देव महागणपती ।
दहा तोंड हिचं हात जणू मूर्तीला म्हणती ।
गजा घालितो आसन डोळं भरुन दर्शन ।
सूर्य फेकी मूर्तीभर वेळ साधून किरण ।
किती गुणगान गावं किती करावी गणती ।
पुण्याईचं दान घ्यावं ओंजळ पसा ।।५।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
गणपती, पाचवा गणपती, ओझरचा इघ्नेश्वर लांब रुंद होई मूर्ती ।
जड जवाहीर त्याचं काय सांगू शिरीमंती ।
डोळ्यामंदी माणकं हो हिरा शोभतो कपाळा ।
तहानभूक हरपती हो सारा बघून सोहळा ।
चारी बाजू तटबंदी मधी गणाचं मंदिर ।
इघ्नहारी इघ्नहर्ता स्वयंभू जसा ।।६।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
गणपती, सहावा गणपती, लेण्याद्री डोंगरावरी नदीच्या तीरी ।
गणाची स्वारी तयार गिरिजात्मक हे नाव ।
दगडामंदी कोरलाय्‌ भक्तिभाव ।
रमती इथे रंका संगती राव ।
शिवनेरी गडावर जल्म शिवाचा झाला हो ।
लेण्याद्री गणानी पाठी आशिर्वाद केला हो ।
पुत्राने पित्याला जन्माचा प्रसाद दिला हो ।
किरपेने गणाच्या शिवबा धाऊनी आला हो ।
खडकात केले खोदकाम दगडात मंडपी खांब ।
वाघ सिंह हत्ती लई मोठं दगडात भव्य मुखवट ।
गणेश माझा पुत्र असावा ध्यास पार्वतीचा ।
आणि गिरिजात्मज हा तिनं बनवला पुतळा मातीचा ।
दगडमाती रुपदेवाचं लेण्याद्री जसा ।।७।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
सातवा गणपती राया, महड गावाची महसूर वरदविनायकाचं तिथं एक मंदिर ।
मंदिर लई सादसूद जसं कौलारू घर ।
घुमटाचा कळस सोनेरी नक्षी नागाची कळसाच्यावर ।
सपनात भक्ताला कळं देवळाच्या मागं आहे तळं ।
मूर्ती गणाची पाण्यात मिळं त्यानी बांधलं तिथं देऊळ ।
दगडी महिरप सिंहासनी या प्रसन्न मंगलमूर्ती हो ।
वरदानाला विनायकाची पूजा कराया येती हो ।
चतुर्थीला गर्दी होई रात्रंदिवसा ।।८।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
आठवा आठवा गणपती आठवा,
पाली गावच्या बल्लाळेश्वरा आदिदेव तू बुद्धीसागरा ।
स्वयंभू मूर्ती पूर्वाभिमूख सूर्यनारायण करी कौतुक ।
डाव्या सोंडेचे रूप साजिरे कपाळ विशाळ डोळ्यात हिरे ।
चिरेबंद या भक्कम भिंती देवाच्या भक्तीला कशाची भीती ।
ब्रम्हानंदी जीव होई वेडा की पिसा ।।९।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
अखेर गणपतीच्या आठ नावांचा गजर
मोरया मोरया मंगलमूर्ती, मोरया मोरया मयुरेश्वरा मोरया ।
मोरया मोरया चिंतामणी मोरया, मोरया मोरया सिद्धिविनायक मोरया ।
मोरया मोरया महागणपती मोरया, मोरया मोरया विघ्नेश्वरा मोरया ।
मोरया मोरया गिरिजात्मजा मोरया, मोरया मोरया वरदविनायक मोरया ।
मोरया मोरया बल्लाळेश्वर मोरया, मोरया मोरया अष्टविनायक मोरया ।।
. . . . . . . . . . . . . . . . (समाप्त)
या चित्रपटाला जे प्रचंड यश मिळाले त्यात त्यातील गाण्यांचा फार मोठा वाटा आहे. यातील तीन अजरामर गाणी आजदेखील गणेशोत्सवात जागोजागी ऐकायला मिळतात.
तू सुखकर्ता, तू दुःखहर्ता, तूच कर्ता आणि करविता,
मोरया मोरया, मंगलमूर्ती मोरया ।।
ओंकारा तू, तू अधिनायक , चिंतामणी तू, सिद्धिविनायक,
मंगलमूर्ती तू भवतारक, सर्वसाक्षी तू अष्टविनायक,
तुझ्या कृपेचा हात मस्तकी, पायी तव मम चिंता ।।
मोरया मोरया, मंगलमूर्ती मोरया ।।
देवा सरू दे माझे मीपण, तुझ्या दर्शने उजळो जीवन ।
नित्य करावे तुझेच चिंतन, तुझ्या धुळीचे भाळी भूषण ।
सदैव राहो ओठांवरती, तुझीच रे गुणगाथा ।।
मोरया मोरया, मंगलमूर्ती मोरया ।।
पं. वसंतराव देशपांडे आणि राणी वर्मा यांनी गायिलेले हे गोड गाणे भक्तीगीतांच्या पठडीतले आहे. त्यात थोडी गणेशाची स्तुती करून त्याची कृपादृष्टी आपल्याकडे वळावी, आपले जीवन उजळून निघावे अशी प्रार्थना केली आहे. अशा प्रकारची अनेक गाणी मी एक दोन वर्षांपूर्वी गणेशोत्सवावरील लेखात दिली होती. पं.वसंतराव देशपांडे यांनीच गायिलेल्या पुढील गाण्यात शास्त्रीय संगीतातील यमन रागाचे विलोभनीय दर्शन घडवले आहे. हे गाणे एकादे नाट्यगीत वाटावे इतके क्लासिकल ढंगाचे आहे. यात गणपतीच्या अनेक रूपांचे वर्णन आणि स्तुती यांना प्राधान्य आहे आणि मागणे जरा कमी आहे.
प्रथम तुला वंदितो कृपाळा, गजानना, गणराया ।।
विघ्नविनाशक , गुणिजन पालक, दुरीत तिमीर हारका ।
सुखकारक तू, दुःख विदारक, तूच तुझ्या सारखा ।
वक्रतुंड ब्रम्हांड नायका, विनायका प्रभूराया ।।
सिद्धी विनायक, तूच अनंता, शिवात्मजा मंगला ।
सिंदूर वदना, विश्वाधीशा, गणाधीपा वत्सला ।
तूच ईश्वरा साह्य करावे, हा भव सिंधू तराया ।।
गजवदना तव रूप मनोहर, शुक्लांबर शिवसूता ।
चिंतामणी तू अष्टविनायक, सकलांची देवता ।
रिद्धी सिद्धीच्या वरा, दयाळा, देई कृपेची छाया ।।
अष्टविनायक या सिनेमाच्या शीर्षकगीताने अनेक उच्चांक मोडले असावेत. जवळ जवळ वीस मिनिटे चालणारे (तरीही कंटाळा न आणणारे) इतके मोठे दुसरे एकही गाणे मला तरी माहीत नाही. हे गाणे अनेक गायक गायिकांनी मिळून गायिले आहे. त्यातील कडव्यांमध्ये लोकगीतांचे अनेक रंग पहायला मिळतात. सुरुवातीला अष्टविनायकांची नावे एका शार्दूलविक्रीडित वृत्तामधील श्लोकात दिली आहेत. हा श्लोक अनेक वेळा लग्नामधील मंगलाष्टकातसुध्दा म्हंटला जातो. किंबहुना कुर्यात सदा मंगलम् या अखेरच्या चरणावरून तो मंगलाष्टकांसाठीच लिहिला असावा असे वाटते.
त्यानंतर एका कडव्यात गणपती या देवतेचे गुणगान केल्यानंतर प्रत्येक स्थानी असलेल्या मंदिराचे सुरेख वर्णन तसेच त्या विशिष्ट स्थानासंबंधीच्या आख्यायिका, तिथली वैशिष्ट्ये वगैरे एकेका कडव्यात दिली आहेत. ग्रामीण भाषेत सुलभ अशा वाक्यरचनेत केलेले हे वर्णन अप्रतिम आहे. नानांनी म्हणजे स्व.जगदीश खेबूडकरांनी हे इतके मोठे आणि सुरेख गीत एका रात्रभरात लिहून दिले असे सचिन याने अलीकडेच टीव्हीवरील एका कार्यक्रमात सांगितले. ते ऐकून आश्चर्याला पारावार उरला नाही. ठराविक वृत्त किंवा छंदामध्ये बध्द नसलेल्या या गाण्यातील कडव्यांना अनिल अरुण यांनी लोकगीतामधील निरनिराळ्या चाली लावल्या आहेत. यातले त्यांचे कौशल्य आणि त्याला दिलेली विविध वाद्यसंगीताची जोड सगळे काही लाजवाब आहे. अशा प्रकारचे गाणे क्वचितच जन्माला येत असते.
संस्कृत श्लोक
स्वस्तिश्री गणनायकं गजमुखं मोरेश्वर सिद्धीदम्‌ ।
बल्लाळं मुरुडं विनायकं मढं चिंतामणी थेवरम्‌।
लेण्यांद्रिं गिरीजात्मजं सुवरदंविघ्नेश्वरं ओझरम्‌ ।
ग्रामोरांजण स्वस्थित: गणपती कुर्यात्‌ सदा मंगलम् ।।
अष्टविनायकांचे वर्णन
जय गणपती गुणपती गजवदना ।
आज तुझी पूजा देवा गौरीनंदना ।
कुडी झाली देऊळ छान, काळजात सिंहासन ।
काळजात सिंहासन, मधोमधी गजानन ।
दोहीकडे रिद्धिसिद्धि उभ्या ललना ।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।
दर्शनाचा लाभ घ्यावा भक्तांनी असा ।।१।।
गणपती, पहिला गणपती, मोरगावचा मोरेश्वर लई मोठं मंदिर ।
अकरा पायरी हो अकरा पायरी हो, नंदी कासव सभामंडपी नक्षी सुंदर ।
शोभा साजरी हो शोभा साजरी हो. मोरया गोसाव्यानं घेतला वसा ।।२।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
गणपती, दुसरा गणपती, थेऊर गावचा चिंतामणी ।
कहाणी त्याची लई लई जुनी ।
काय सांगू डाव्या सोंड्याचं नवाल केलं सा-यांनी ।
विस्तार त्याचा केला थोरल्या पेशव्यानी ।
रमा बाईला अमर केलं वृंदावनी ।
जो चिंता हरतो मनातली चिंतामणी ।
भगताच्या मनी त्याचा अजूनी ठसा ।।३।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
गणपती, तिसरा गणपती, सिद्धिविनायका तुझं सिद्धटेक गाव रं ।
पायावरी डोई तुझ्या भगताला पाव रं ।
दैत्यामारु कैकवार गांजलं हे नगर।
विष्णुनारायण गाई गणपतीचा मंतर ।
टापूस मेलं नवाल झालं टेकावरी देऊळ आलं ।
लांबरुंद गाभाऱ्याला पितळेचं मखर ।
चंद्र सूर्य गरुडाची भोवती कलाकुसर ।
मंडपात आरतीला खुशाल बसा ।।४।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
गणपती, चौथा गणपती, पायी रांजणगावचा देव महागणपती ।
दहा तोंड हिचं हात जणू मूर्तीला म्हणती ।
गजा घालितो आसन डोळं भरुन दर्शन ।
सूर्य फेकी मूर्तीभर वेळ साधून किरण ।
किती गुणगान गावं किती करावी गणती ।
पुण्याईचं दान घ्यावं ओंजळ पसा ।।५।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
गणपती, पाचवा गणपती, ओझरचा इघ्नेश्वर लांब रुंद होई मूर्ती ।
जड जवाहीर त्याचं काय सांगू शिरीमंती ।
डोळ्यामंदी माणकं हो हिरा शोभतो कपाळा ।
तहानभूक हरपती हो सारा बघून सोहळा ।
चारी बाजू तटबंदी मधी गणाचं मंदिर ।
इघ्नहारी इघ्नहर्ता स्वयंभू जसा ।।६।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
गणपती, सहावा गणपती, लेण्याद्री डोंगरावरी नदीच्या तीरी ।
गणाची स्वारी तयार गिरिजात्मक हे नाव ।
दगडामंदी कोरलाय्‌ भक्तिभाव ।
रमती इथे रंका संगती राव ।
शिवनेरी गडावर जल्म शिवाचा झाला हो ।
लेण्याद्री गणानी पाठी आशिर्वाद केला हो ।
पुत्राने पित्याला जन्माचा प्रसाद दिला हो ।
किरपेने गणाच्या शिवबा धाऊनी आला हो ।
खडकात केले खोदकाम दगडात मंडपी खांब ।
वाघ सिंह हत्ती लई मोठं दगडात भव्य मुखवट ।
गणेश माझा पुत्र असावा ध्यास पार्वतीचा ।
आणि गिरिजात्मज हा तिनं बनवला पुतळा मातीचा ।
दगडमाती रुपदेवाचं लेण्याद्री जसा ।।७।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
सातवा गणपती राया, महड गावाची महसूर वरदविनायकाचं तिथं एक मंदिर ।
मंदिर लई सादसूद जसं कौलारू घर ।
घुमटाचा कळस सोनेरी नक्षी नागाची कळसाच्यावर ।
सपनात भक्ताला कळं देवळाच्या मागं आहे तळं ।
मूर्ती गणाची पाण्यात मिळं त्यानी बांधलं तिथं देऊळ ।
दगडी महिरप सिंहासनी या प्रसन्न मंगलमूर्ती हो ।
वरदानाला विनायकाची पूजा कराया येती हो ।
चतुर्थीला गर्दी होई रात्रंदिवसा ।।८।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
आठवा आठवा गणपती आठवा,
पाली गावच्या बल्लाळेश्वरा आदिदेव तू बुद्धीसागरा ।
स्वयंभू मूर्ती पूर्वाभिमूख सूर्यनारायण करी कौतुक ।
डाव्या सोंडेचे रूप साजिरे कपाळ विशाळ डोळ्यात हिरे ।
चिरेबंद या भक्कम भिंती देवाच्या भक्तीला कशाची भीती ।
ब्रम्हानंदी जीव होई वेडा की पिसा ।।९।।
अष्टविनायका तुझा महिमा कसा ।।
अखेर गणपतीच्या आठ नावांचा गजर
मोरया मोरया मंगलमूर्ती, मोरया मोरया मयुरेश्वरा मोरया ।
मोरया मोरया चिंतामणी मोरया, मोरया मोरया सिद्धिविनायक मोरया ।
मोरया मोरया महागणपती मोरया, मोरया मोरया विघ्नेश्वरा मोरया ।
मोरया मोरया गिरिजात्मजा मोरया, मोरया मोरया वरदविनायक मोरया ।
मोरया मोरया बल्लाळेश्वर मोरया, मोरया मोरया अष्टविनायक मोरया ।।
. . . . . . . . . . . . . . . . (समाप्त)
No comments:
Post a Comment