माझ्या ब्लॉगच्या वाचकांची संख्या

२००६ सालच्या सुरुवातीला मी ब्लॉग लिहायला सुरुवात केली त्या वेळेपासूनच आपले लिखाण कोणी तरी वाचावे असे मला वाटत होते आणि कोणी ते वाचत आहे की नाही हे कळावे अशी इच्छासुध्दा अधून मधून मनात होत असे. हा ब्लॉग आधी ब्लॉगस्पॉटवर सुरू केलेला असला तरी याहूवर लिहिणे जास्त सोयीचे असल्यामुळे त्या काळात मी याहू ३६० या स्थळावर लिहीत होतो. त्या साईटतर्फेच रोजच्या रोज त्याला भेट देणा-यांची संख्या समजत होती हा दुसरा फायदा त्यात होता. पण सुरुवातीला माझे मीटर पुढेच सरकत नव्हते. 'आधी लेखन की आधी वाचक' या नावाचा एक लेख लिहून मी यावर आपले मनोगत व्यक्त केले होते.
सुरुवातीचे कांही दिवस आपल्या ब्लॉगकडे कोणी फिरकत नाही म्हणून माझे मन विषण्ण होत असे, पण नेटाने तो चालू ठेवल्यावर हळूहळू परिस्थिती बदलत गेली. वाचनांची संख्या शंभर, दोनशे वरून हजार, दोन हजार करीत वर्षाअखेर दहा हजारावर गेली तेंव्हा माझ्या आनंदाला सीमा राहिली नव्हती. त्यामुळे माझ्या अंगात हुरुप संचारला आणि दुस-या वर्षात खूप भाग लिहिले. वाचकांनीही अपेक्षेपेक्षा जास्त आधार दिला आणि वाचनसंख्या पांचपटीने वाढून अर्ध्या लाखावर गेली. यामुळे तिस-या वर्षाची (२००८ ची) सुरुवात अत्यंत उत्साहाने झाली होती, पण थोड्याच दिवसांनी याहू ३६० च्या क्षितिजावर अनिश्चिततेचे ढग जमू लागले. तरी ही पुढच्या काळात याहू ३६० ब्लॉग चालत राहिला. १६ ऑक्टोबर २००८ रोजी त्याच्या वाचनसंख्येने लाखाचा आकडा पार केला आणि १२ मे २००९ ला सव्वा लाखांचा टप्पा गाठला. त्यानंतर मात्र लवकरच तो कायमचा बंद झाला.

ब्लॉगस्पॉटवरील पहिला ब्लॉगगिरीचा माझा हा प्रयत्न वर्ष दीड वर्ष कोमात गेला होता, २००८ च्या सुरुवातीला त्याच्या अंगात धुगधुगी आल्याचे लक्षात आल्यावर त्यात नवे चैतन्य भरून याहू 360 ब्लॉगवरील लेख ब्लॉगस्पॉटवरील ब्लॉगवरसुध्दा द्यायचे ठरवले. एकेक लेख वाचून आणि त्यावर थोडे संस्कार करून तिकडे चढवण्याचा सपाटा चालवला आणि वर्षभरात तीनशेहून अधिक लेखांना दुसरा जन्म दिला. याच दिवसात कधी तरी गूगलने 'ब्लॉगस्पॉट'वर ताबा मिळवून त्याचे 'ब्लॉगर'मध्ये रूपांतर केले असावे. त्यानंतर त्याची कार्यक्षमतासुध्दा खूप सुधारली आणि अजून तरी चांगली आहे.

ब्लॉगस्पॉटवर वाचकांची संख्या समजण्याची सोय नव्हती. १ मे २००८ पासून मी एक फ्री काउंटर लावून घेतला. त्यामुळे भेट देणा-यांची संख्या समजू लागली. सुरुवातीला ती संख्यासुध्दा हळूहळूच वाढत होती. दोन वर्षांनंतर म्हणजे २०१० च्या मध्यापर्यंत ती ३०००० चे वर गेली होती. पण आता हा काउंटर अधून मधून बंदच पडू लागला आहे असे लक्षात आले. त्या कालखंडात या ब्लॉगचा त्या काउंटरच्या साइटशी संपर्क तुटत असल्यामुळे त्या काळात माझ्या ब्लॉगला भेट देणा-यांची गणतीच केली जात नसे. यावर काय करावे ते मला समजत नव्हते. त्यानंतर थोडे संशोधन केल्यानंतर असे लक्षात आले की आता ब्लॉगरने स्वतःच व्हिजिटर्सची आकडेवारी द्यायला सुरुवात केली आहे. या आकडेवारीत बराच अवांतर तपशीलसुध्दा वाचायला मिळतो.

ही आकडेवारी पाहिल्यावर त्यात एक गोची दिसली. वर दिलेल्या ग्राफमध्ये मे २००९ ते सप्टेंबर २००९ नंतर एकदम ऑक्टोबर २०१०वर उडी घेतली आहे. मला असे वाटते की पहिला कालावधी बहुधा मे २०१० ते सप्टेंबर २०१०चाच असणार. या सगळ्या तारखा उलटून गेल्यानंतर मी हा चार्ट पाहिला असल्यामुळे त्याबद्दल तर्क करण्यापलीकडे काही करू शकत नाही. १ डिसेंबर २०१० ला फ्री काउंटर वर ४७९६२ आणि ब्लॉगरवरील संख्या २०१२४ होती, म्हणजेच दोन्हींमध्ये २७८३८ एवढा फरक होता. त्यानंतर फ्री काउंटर थांबत थांबत आणि ब्लॉगरचा गणक व्यवस्थितपणे चालत राहिला असावा असे समजायला हरकत नाही.
फ्री काउंटरने आता 'अवघे पाउणशे' लाख पार केले आहेत. पण वरील गृहीतकृत्याप्रमाणे हिशोब केला (ब्लॉगरच्या वाचकसंख्येत २७८३८ मिळवले) तर आज एकूण संख्या ८५ हजारांच्या पलीकडे गेली असल्याचे दिसते. १ डिसेंबर २०१०च्या आधी देखील अनेक वेळा फ्री काउंटर बंद पडला होता, त्यामुळे मी त्याच्याकडे पाहणेच सोडून दिले होते. ब्लॉगरवर मिळत असलेल्या माहितीबद्दल मी अनभिज्ञ होतो. यामुळे ब्लॉगरवरील गणती ज्या दिवशी सुरू झाली तोपर्यंत फ्री काउंटरवर किती हिट्स रेकॉर्ड झाले होते वगैरे त्या कालखंडामधील परिस्थिती समजण्याचा मार्ग माझ्याकडे नाही. पहायला गेल्यास या आकड्यांपासून मला मानसिक समाधानाव्यतिरिक्त काहीच लाभ मिळत नाही. त्यामुळे त्याच्या अचूकपणाबद्दल अधिक विचार करण्यात अर्थ नाही. रोजच्या रोज निदान शंभर वाचक इकडे फिरकतात हेच खूप मोठे समाधान आहे.

त्यांनी माझ्यावर आपली कृपादृष्टी अशीच ठेवावी अशी नम्र विनंती.